Τα στοιχεία είναι αποτέλεσμα της ποσοτικής και ποιοτικής ανάλυσης του προγράμματος «Σίτισης και προώθησης Υγιεινής Διατροφής», που χρηματοδοτείται από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος και υλοποιείται από το Ινστιτούτο Προληπτικής, Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής Prolepsis.

Απευθύνεται σε μαθητές δημόσιων σχολείων κοινωνικοοικονομικά ευπαθών περιοχών της χώρας, και φέτος είναι η δεύτερη σχολική χρονιά που υλοποιείται σε 206 σχολεία σε όλη την Ελλάδα και αφορά καθημερινή διανομή μικρογευμάτων (πρωινό) σε 206 σχολεία όπου φοιτούν 32.358 μαθητές.

Επέκταση

Χθες οι δύο φορείς ανακοίνωσαν την επέκταση του προγράμματος σε 300 σχολεία, ήτοι 50 χιλιάδες μαθητές συνολικά. Απ' ό,τι φαίνεται, όμως, οι ανάγκες είναι πολύ μεγαλύτερες, καθώς οι αιτήσεις που έχουν δεχτεί φτάνουν τις 774, ένα νούμερο που αποκαλύπτει ότι οι γονείς που στέλνουν τα παιδιά τους με άδεια χέρια είναι πολύ περισσότεροι.

Οπως εξήγησε η καθηγήτρια της Ιατρικής και πρόεδρος του Ινστιτούτου Prolepsis, τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των οικογενειών προέκυψαν από ένα ερωτηματολόγιο που διένειμαν στις οικογένειες των μαθητών που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα, κι αυτές κλήθηκαν να απαντήσουν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ερώτηση, «τα τρόφιμα που αγοράσατε τελείωσαν και δεν είχατε χρήματα να αγοράσετε άλλα», το 38% απαντάνε «μερικές φορές» και το 15% «συχνά».

Ωστόσο στην «Ε», που επικοινώνησε με γονείς μαθητών, αρκετοί παραδέχτηκαν ότι παρ' όλο που τα ερωτηματολόγια ήταν ανώνυμα, στρογγύλεψαν κάπως την ενδοοικογενειακή ένδεια, φοβούμενοι μην προδοθούν για την οικονομική τους κατάσταση, ακόμη και στους δασκάλους των σχολείων, όταν τα παιδιά θα παρέδιδαν τα έντυπα: «Το ψυγείο μου είναι συνήθως άδειο. Ντράπηκα να το γράψω. Εβαλα το "μερικές" και όχι το "συχνά".

Σκέφθηκα πόσο πολύ θα εκτεθώ, αν ο δάσκαλος από περιέργεια άνοιγε το φάκελο τη στιγμή που θα τον παρέδιδε ο γιος μου».

Η κ. Λινού εξηγεί στην «Ε» ότι «η κρίση είναι δυνατόν να υποβαθμίσει από πλευράς δυνατοτήτων μια ολόκληρη γενιά Ελλήνων ή να δημιουργήσει θυλάκους στον πληθυσμό όπου η κρίση και η φτώχεια θα παραταθεί σε περισσότερες γενιές.

Για το λόγο αυτό κάθε προσπάθεια μείωσης του φαινομένου με παροχή επαρκών και ποιοτικών γευμάτων στα παιδιά είναι ανάγκη να ενθαρρυνθεί και να αντιμετωπιστεί σαν σημαντική αναπτυξιακή παρέμβαση».

Εξηγεί επίσης ότι «τόσο η ανεπαρκής όσο και η κακής ποιότητος τροφή επηρεάζει την ανάπτυξη των παιδιών και προδιαγράφει αρνητικά τόσο τη σωματική όσο και την πνευματική τους υγεία.

»Μακροχρόνια μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία των παιδιών να πετύχουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους σε επίπεδο εκπαιδευτικό και μορφωτικό».

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι πρώτη ένδειξη επισιτιστικής ανασφάλειας είναι η αύξηση βάρους και η παχυσαρκία, καθώς όταν τα παιδιά έχουν να καταναλώσουν τροφή, είναι συνήθως κακής ποιότητας. Στην ανάλυση των στοιχείων βρέθηκε ότι το 22% των παιδιών ήταν υπέρβαρα και το 8% παχύσαρκα.

Μετά την εφαρμογή του προγράμματος το ποσοστό της επισιτιστικής ανασφάλειας με πείνα από το 23% έπεσε στο 19%. Ταυτόχρονα, το 48% λιποβαρών παιδιών απέκτησαν κανονικό βάρος, ενώ το 47% των παχύσαρκων παιδιών έπαψαν να ανήκουν σ' αυτή την κατηγορία.

Για τους γονείς, τα στοιχεία δείχνουν ότι η χορήγηση του δωρεάν αυτού γεύματος ήταν και είναι ζωτικής σημασίας. Οπως τόνισαν άλλωστε κάποιοι στις συνεντεύξεις τους, «για μερικά αποτελεί το μοναδικό γεύμα»...

Το δωρεάν γεύμα

Κατά συνέπεια δεν είναι περίεργο ότι το 64% εξ αυτών δήλωσαν ότι καλύπτει υπαρκτή ανάγκη της οικογένειας, το 74% τόνισαν ότι μείωσε το άγχος τους για την καθημερινή σίτιση του παιδιού, το 72% είπαν ότι είχε θετική επίδραση στην ψυχολογία του παιδιού, με δεδομένο προφανώς ότι το δωρεάν γεύμα απευθύνεται σε όλο το σχολείο και έτσι δεν απομονώνονται ούτε και στιγματίζονται τα παιδιά που το έχουν πραγματικά ανάγκη.

Τέλος, το 66% εστίασαν στις χρήσιμες πληροφορίες που δίνονται μέσω αυτού για την υγιεινή διατροφή της οικογένειας, γεγονός που ήταν και δεύτερος στόχος του προγράμματος, καθώς μέσω των συγκεκριμένων γευμάτων οι φορείς του προγράμματος θέλησαν, εκτός από το να χορτάσουν την πείνα των παιδιών, να εισαγάγουν νέα διατροφικά πρότυπα και συνήθειες που προάγουν την υγιεινή ζωή, γι' αυτό και το μενού των γευμάτων σχεδιάστηκε από γιατρούς, διατροφολόγους και τεχνολόγους τροφίμων του Prolepsis. Κάτι που μάλλον επιτεύχθηκε, καθώς τα στατιστικά δεδομένα καταδεικνύουν αλλαγή του διατροφικού προσανατολισμού των παιδιών.

Παρατηρήθηκε αύξηση της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και λευκού γάλακτος εκτός σχολείου, σε ποσοστό 40% έως 47%.