Η Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Αθηνών εκθέτει για πρώτη φορά τους σπάνιους θησαυρούς της [φώτο]
Ένα βιβλίο που... μαχαίρωσε πάνω στα νεύρα του ο Εμμανουήλ Ροΐδης, επιστολές του Ελευθέριου Βενιζέλου και του Διονυσίου Σολωμού, η πρώτη έκδοση του «Ύμνου εις την Ελευθερία» και η χειρόγραφη προκήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη είναι μερικοί μόνο από τους σπάνιους θησαυρούς που εκθέτει για πρώτη φορά στην 88χρονη ιστορία της η Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Αθηνών.
Περίπου 200.000 τίτλους βιβλίων και 3.500 τίτλους περιοδικών απαριθμεί το πλούσιο αρχείο της Βιβλιοθήκης της Ακαδημίας Αθηνών. Για να γίνει αυτό γνωστό η Βιβλιοθήκη αποφάσισε μέσα από μία έκθεση να παρουσιάσει στο κοινό δείγματα από τον μεγάλο της θησαυρό, για πρώτη φορά από το 1926.
«Η Βιβλιοθήκη δεν είναι πολύ γνωστή, γι' αυτό και αποφασίσαμε να κάνουμε ένα άνοιγμα στο ευρύ κοινό. Είμαστε σε ένα επίπεδο πλέον που ξέρουμε τι έχουμε και πώς μπορούμε να το βγάλουμε προς τα έξω. Και θέλουμε να μάθει ο κόσμος ότι η Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Αθηνών είναι ανοιχτή για όλους» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βιβλιοθήκης, Ειρήνη Τσούρη.
Ξεκινώντας με το πιο παλιό χειρόγραφο
Το πιο παλιό χειρόγραφο από αυτά που θα παρουσιαστούν είναι ένας Πραξαπόστολος, δηλαδή ένα χειρόγραφο με πράξεις Αποστόλων και επιστολές, που χρονολογείται τον 12ο αιώνα και είναι γραμμένο σε περγαμηνή. Το κείμενο είναι ακέφαλο και κολοβό.
Δύο από τα σπουδαιότερα ντοκουμέντα της έκθεσης είναι ο «Θούριος» του Ρήγα, ένα έντυπο μονόφυλλο του 1798, καθώς και η πρώτη έκδοση του «Ύμνου εις την Ελευθερία» του Διονύσιου Σολωμού το 1825 από τον Claude Fauriel στο Παρίσι και το τυπογραφείο Firmin Didot. Επίσης, παρουσιάζεται η χειρόγραφη προκήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, που φέρει την χρονολογία 23 Φεβρουαρίου 1821.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν, επίσης , η επιστολή του Διονύσιου Σολωμού προς τον Νικόλαο Μάντζαρο γραμμένη στα ιταλικά στις 17 Ιουνίου του 1833, καθώς και η επιστολή του Ελευθέριου Βενιζέλου προς τον γενικό γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών στις 24 Μαρτίου του 1933.
Τέλος, σπάνιο τεκμήριο της εποχής της μετάβασης από το ύστερο Βυζάντιο στη Μεταβυζαντινή εποχή είναι ο «Νομοκανών» του Μανουήλ Μαλαξού, ένα χειρόγραφο του 1561 που αντιγράφηκε για τον μητροπολίτη Θηβών, Ιωάσαφ Μακρή. Ο κώδικας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μεταβυζαντινά χειρόγραφα, καθώς είναι σημαντικό νομοκανονικό εργαλείο καθ' όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
Οι μαχαιριές του Ροΐδη θα κλέψουν τις εντυπώσεις
Το 1866 ο Εμμανουήλ Ροΐδης εκδίδει την «Πάπισσα Ιωάννα», μυθιστόρημα βασισμένο στο μεσαιωνικό θρύλο της γυναίκας που κατάφερε να φτάσει στο αξίωμα του Πάπα προσποιούμενη ότι είναι άνδρας. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1895 τυπώνεται στην Αθήνα από το τυπογραφείο του Γ.Δ. Φέξη η ελληνική μετάφραση μιας άλλης εκδοχής του ίδιου θρύλου, από τον E.Mezzabotta. Το βιβλίο του ιταλού ιστορικού είχε τόσο μεγάλη απήχηση την εποχή εκείνη, που ο Ροΐδης βγήκε εκτός εαυτού και άρχισε να μαχαιρώνει το βιβλίο που θεώρησε ότι έκλεβε τη δόξα από το δικό του μυθιστόρημα!
Σπάνια βιβλία – Αρχέτυπα και Παλαίτυπα
Το παλιότερο αρχέτυπο της έκθεσης χρονολογείται το 1494 και είναι η «Ανθολογία επιγραμμάτων» σε επιμέλεια των Μάξιμου Πλανούδη και Ιανού Λάσκαρι, που τυπώθηκε στη Φλωρεντία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το πρώτο ελληνικό βιβλίο που εκδόθηκε σε γερμανόφωνη περιοχή και είναι το «Λεξικόν» από τον Ησύχιο Αλεξανδρέα, που τυπώθηκε το 1521 από τον Thomas Anshelm στην Αλσατία.
Επίσης, εκτίθενται βιβλία που τυπώθηκαν στη Βενετία από τα τυπογραφεία του Άλδου Μανουτίου, του Νικόλαου Γλυκύ, του Νικόλαου Βλαστού ή στη Βιέννη από το τυπογραφείο των Αδελφών Μαρκίδων Πούλιου.
Εκπαιδευτικά και σχολικά βιβλία
Ειδική ενότητα αποτελούν τα εκπαιδευτικά και σχολικά βιβλία, το παλιότερο από τα οποία χρονολογείται το 1760 και είναι η «Γραμματική γεωγραφική» των Πάτρικ Γκόρντον και Γεώργιου Φατσέα. Στην ενότητα αυτή ανήκουν και βιβλία των Άνθιμου Γαζή, Ευγένιου Βούλγαρη, Ρήγα Φεραίου και Αδαμάντιου Κοραή. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο βιβλία με τίτλους «Κολχοζόπουλα» και «Η ζωή σε αριθμούς» που τυπώθηκαν στη Σοβιετική Ένωση τη δεκαετία του 1930 στην ελληνική γλώσσα με φωνητική γραφή. Τα βιβλία αυτά είναι από τα λιγοστά που διασώζονται σε όλο τον κόσμο.
Καραμανλίδικα βιβλία
Μια από τις σπουδαιότερες και μεγαλύτερες στην Ελλάδα συλλογές της Ακαδημίας Αθηνών είναι αυτή με τα Καραμανλίδικα βιβλία. Πρόκειται για βιβλία, τα οποία έχουν γραφτεί στην τουρκική γλώσσα με ελληνικούς χαρακτήρες και είναι κυρίως θρησκευτικού περιεχομένου. Η καραμανλίδικη γραφή αναπτύχθηκε στις ανατολικές περιοχές της Μικράς Ασίας σε τουρκόφωνους ορθόδοξους χριστιανικούς πληθυσμούς. Η πρώτη εμφάνισή της χρονολογείται το 1713 και είχε τόση απήχηση που διατηρήθηκε μέχρι τη δεκαετία του 1930. Η συλλογή της Ακαδημίας Αθηνών με τα Καραμανλίδικα περιλαμβάνει 160 τίτλους, περίπου 550 τόμους.
Βιβλία με ιδιόχειρες αφιερώσεις
Στην ενότητα των βιβλίων με ιδιόχειρες αφιερώσεις ξεχωρίζουν βιβλία τα οποία έστειλαν ο Γιάννης Ρίτσος, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, ο Οδυσσέας Ελύτης και η Γαλάτεια Σαράντη προς τον ακαδημαϊκό Απόστολο Σαχίνη, προκειμένου ο τελευταίος να διατυπώσει την κρίση του. Σε διπλανή προθήκη δεσπόζουν έργα του παλαιογράφου και καλλιγράφου, Κωνσταντίνου Σιμωνίδη, του πιο γνωστού Έλληνα... πλαστογράφου, ο οποίος έζησε το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.
Χάρτες
Την έκθεση κοσμούν και δείγματα από τη συλλογή χαρτών της Βιβλιοθήκης. Το παλαιότερο από τα εκθέματα είναι ένας χάρτης του 1154 με τίτλο «Ρογεριανός», στον οποίο ο χαρτογράφος Ιδριζής αποτυπώνει τη Μεσόγειο … ανάποδα!
Info:
Η έκθεση στο Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών παρουσιάζεται από σήμερα, 16 Οκτωβρίου ως τις 24 Οκτωβρίου και από τις 29 έως τις 31 Οκτωβρίου (εκτός Σαββατοκύριακων), 9 πμ- 3 μμ. Ξεναγήσεις στη Βιβλιοθήκη θα πραγματοποιούνται κατά τις ημερομηνίες αυτές από τις 10 πμ ως τις 12 το μεσημέρι.
Η βιβλιαγορά υλοποιείται με στόχο την ενίσχυση της «Ιακωβάτειου Βιβλιοθήκης» στο Ληξούρι Κεφαλονιάς. Οι τιμές των εκδόσεων κυμαίνονται από 1 έως 20 ευρώ. Θα διατεθούν προς πώληση 26.000 τόμοι, που αντιστοιχούν σε 118 τίτλους.
Περίπου 200.000 τίτλους βιβλίων και 3.500 τίτλους περιοδικών απαριθμεί το πλούσιο αρχείο της Βιβλιοθήκης της Ακαδημίας Αθηνών. Για να γίνει αυτό γνωστό η Βιβλιοθήκη αποφάσισε μέσα από μία έκθεση να παρουσιάσει στο κοινό δείγματα από τον μεγάλο της θησαυρό, για πρώτη φορά από το 1926.
«Η Βιβλιοθήκη δεν είναι πολύ γνωστή, γι' αυτό και αποφασίσαμε να κάνουμε ένα άνοιγμα στο ευρύ κοινό. Είμαστε σε ένα επίπεδο πλέον που ξέρουμε τι έχουμε και πώς μπορούμε να το βγάλουμε προς τα έξω. Και θέλουμε να μάθει ο κόσμος ότι η Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Αθηνών είναι ανοιχτή για όλους» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βιβλιοθήκης, Ειρήνη Τσούρη.
Ξεκινώντας με το πιο παλιό χειρόγραφο
Το πιο παλιό χειρόγραφο από αυτά που θα παρουσιαστούν είναι ένας Πραξαπόστολος, δηλαδή ένα χειρόγραφο με πράξεις Αποστόλων και επιστολές, που χρονολογείται τον 12ο αιώνα και είναι γραμμένο σε περγαμηνή. Το κείμενο είναι ακέφαλο και κολοβό.
Δύο από τα σπουδαιότερα ντοκουμέντα της έκθεσης είναι ο «Θούριος» του Ρήγα, ένα έντυπο μονόφυλλο του 1798, καθώς και η πρώτη έκδοση του «Ύμνου εις την Ελευθερία» του Διονύσιου Σολωμού το 1825 από τον Claude Fauriel στο Παρίσι και το τυπογραφείο Firmin Didot. Επίσης, παρουσιάζεται η χειρόγραφη προκήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, που φέρει την χρονολογία 23 Φεβρουαρίου 1821.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν, επίσης , η επιστολή του Διονύσιου Σολωμού προς τον Νικόλαο Μάντζαρο γραμμένη στα ιταλικά στις 17 Ιουνίου του 1833, καθώς και η επιστολή του Ελευθέριου Βενιζέλου προς τον γενικό γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών στις 24 Μαρτίου του 1933.
Τέλος, σπάνιο τεκμήριο της εποχής της μετάβασης από το ύστερο Βυζάντιο στη Μεταβυζαντινή εποχή είναι ο «Νομοκανών» του Μανουήλ Μαλαξού, ένα χειρόγραφο του 1561 που αντιγράφηκε για τον μητροπολίτη Θηβών, Ιωάσαφ Μακρή. Ο κώδικας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μεταβυζαντινά χειρόγραφα, καθώς είναι σημαντικό νομοκανονικό εργαλείο καθ' όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
Οι μαχαιριές του Ροΐδη θα κλέψουν τις εντυπώσεις
Το 1866 ο Εμμανουήλ Ροΐδης εκδίδει την «Πάπισσα Ιωάννα», μυθιστόρημα βασισμένο στο μεσαιωνικό θρύλο της γυναίκας που κατάφερε να φτάσει στο αξίωμα του Πάπα προσποιούμενη ότι είναι άνδρας. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1895 τυπώνεται στην Αθήνα από το τυπογραφείο του Γ.Δ. Φέξη η ελληνική μετάφραση μιας άλλης εκδοχής του ίδιου θρύλου, από τον E.Mezzabotta. Το βιβλίο του ιταλού ιστορικού είχε τόσο μεγάλη απήχηση την εποχή εκείνη, που ο Ροΐδης βγήκε εκτός εαυτού και άρχισε να μαχαιρώνει το βιβλίο που θεώρησε ότι έκλεβε τη δόξα από το δικό του μυθιστόρημα!
Σπάνια βιβλία – Αρχέτυπα και Παλαίτυπα
Το παλιότερο αρχέτυπο της έκθεσης χρονολογείται το 1494 και είναι η «Ανθολογία επιγραμμάτων» σε επιμέλεια των Μάξιμου Πλανούδη και Ιανού Λάσκαρι, που τυπώθηκε στη Φλωρεντία. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το πρώτο ελληνικό βιβλίο που εκδόθηκε σε γερμανόφωνη περιοχή και είναι το «Λεξικόν» από τον Ησύχιο Αλεξανδρέα, που τυπώθηκε το 1521 από τον Thomas Anshelm στην Αλσατία.
Επίσης, εκτίθενται βιβλία που τυπώθηκαν στη Βενετία από τα τυπογραφεία του Άλδου Μανουτίου, του Νικόλαου Γλυκύ, του Νικόλαου Βλαστού ή στη Βιέννη από το τυπογραφείο των Αδελφών Μαρκίδων Πούλιου.
Εκπαιδευτικά και σχολικά βιβλία
Ειδική ενότητα αποτελούν τα εκπαιδευτικά και σχολικά βιβλία, το παλιότερο από τα οποία χρονολογείται το 1760 και είναι η «Γραμματική γεωγραφική» των Πάτρικ Γκόρντον και Γεώργιου Φατσέα. Στην ενότητα αυτή ανήκουν και βιβλία των Άνθιμου Γαζή, Ευγένιου Βούλγαρη, Ρήγα Φεραίου και Αδαμάντιου Κοραή. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο βιβλία με τίτλους «Κολχοζόπουλα» και «Η ζωή σε αριθμούς» που τυπώθηκαν στη Σοβιετική Ένωση τη δεκαετία του 1930 στην ελληνική γλώσσα με φωνητική γραφή. Τα βιβλία αυτά είναι από τα λιγοστά που διασώζονται σε όλο τον κόσμο.
Καραμανλίδικα βιβλία
Μια από τις σπουδαιότερες και μεγαλύτερες στην Ελλάδα συλλογές της Ακαδημίας Αθηνών είναι αυτή με τα Καραμανλίδικα βιβλία. Πρόκειται για βιβλία, τα οποία έχουν γραφτεί στην τουρκική γλώσσα με ελληνικούς χαρακτήρες και είναι κυρίως θρησκευτικού περιεχομένου. Η καραμανλίδικη γραφή αναπτύχθηκε στις ανατολικές περιοχές της Μικράς Ασίας σε τουρκόφωνους ορθόδοξους χριστιανικούς πληθυσμούς. Η πρώτη εμφάνισή της χρονολογείται το 1713 και είχε τόση απήχηση που διατηρήθηκε μέχρι τη δεκαετία του 1930. Η συλλογή της Ακαδημίας Αθηνών με τα Καραμανλίδικα περιλαμβάνει 160 τίτλους, περίπου 550 τόμους.
Βιβλία με ιδιόχειρες αφιερώσεις
Στην ενότητα των βιβλίων με ιδιόχειρες αφιερώσεις ξεχωρίζουν βιβλία τα οποία έστειλαν ο Γιάννης Ρίτσος, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, ο Οδυσσέας Ελύτης και η Γαλάτεια Σαράντη προς τον ακαδημαϊκό Απόστολο Σαχίνη, προκειμένου ο τελευταίος να διατυπώσει την κρίση του. Σε διπλανή προθήκη δεσπόζουν έργα του παλαιογράφου και καλλιγράφου, Κωνσταντίνου Σιμωνίδη, του πιο γνωστού Έλληνα... πλαστογράφου, ο οποίος έζησε το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.
Χάρτες
Την έκθεση κοσμούν και δείγματα από τη συλλογή χαρτών της Βιβλιοθήκης. Το παλαιότερο από τα εκθέματα είναι ένας χάρτης του 1154 με τίτλο «Ρογεριανός», στον οποίο ο χαρτογράφος Ιδριζής αποτυπώνει τη Μεσόγειο … ανάποδα!
Info:
Η έκθεση στο Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών παρουσιάζεται από σήμερα, 16 Οκτωβρίου ως τις 24 Οκτωβρίου και από τις 29 έως τις 31 Οκτωβρίου (εκτός Σαββατοκύριακων), 9 πμ- 3 μμ. Ξεναγήσεις στη Βιβλιοθήκη θα πραγματοποιούνται κατά τις ημερομηνίες αυτές από τις 10 πμ ως τις 12 το μεσημέρι.
Η βιβλιαγορά υλοποιείται με στόχο την ενίσχυση της «Ιακωβάτειου Βιβλιοθήκης» στο Ληξούρι Κεφαλονιάς. Οι τιμές των εκδόσεων κυμαίνονται από 1 έως 20 ευρώ. Θα διατεθούν προς πώληση 26.000 τόμοι, που αντιστοιχούν σε 118 τίτλους.
| Πηγή: www.iefimerida.gr | |
|---|---|
