Το έχουν δει οι περισσότεροι αλλά το ξέρουν λίγοι, κι ακόμα λιγότεροι είναι αυτοί που γνωρίζουν το όνομα και την ιστορία του. Κι όμως είναι εμπνευσμένο από τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή και σχεδιασμένο από τον μεγαλύτερο Οθωμανό αρχιτέκτονα, τον ίδιο που σχεδίασε και το Μπλε Τζαμί της Κωνσταντίνουπολης
Ρεπορτάζ: Χριστίνα Φωτεινάκη
Κρυμμένο ανάμεσα σε δύο από τους πιο πολυσύχναστους χώρους, τα δικαστήρια της Θεσσαλονίκης και το ΙΚΑ, ξεχασμένο από τις αρχές και τους πολίτες, στέκεται το φρούριο του Βαρδαρίου για να θυμίζει την ιστορία της πόλης.
Εκατοντάδες άνθρωποι περνούν καθημερινά από το συγκεκριμένο σημείο, ωστόσο λίγοι εώς ελάχιστοι είναι αυτοί που θα σταματήσουν για μερικά λεπτά για να θαυμάσουν ένα από τα πιο ιστορικά μέρη της πόλης. Απασχολημένοι με τα προβλήματα της καθημερινότητας, το προσπερνούν για να πάνε στα δικαστήρια ή στο ΙΚΑ για να τακτοποιήσουν τις υποθέσεις τους.

Σε μία έκταση 25 στρεμμάτων τα τείχη του φρουρίου του Βαρδάρη περικυκλώνουν την περιοχή, ενώ ένα μέρος τους αποτελεί κομμάτι του κτίσματος των δικαστηρίων. Ένα πάρκινγκ από την πίσω πλευρά, έρχεται να συμπληρώσει το θλιβερό τοπίο, ενός μνημείου που "χάθηκε" μέσα στην εικόνα της σύγχρονης Θεσσαλονίκης.

Τοπ Χανέ- Η άλλη ονομασία του φρουρίου
Τοπ Χανέ στα τουρκικά σημαίνει "το σπίτι του κανονιού" και έτσι ονομάζεται η παράλια συνοικία της Κωνσταντινούπολης επί της Ευρωπαϊκής ακτής στην είσοδο του Βοσπόρου. Το όνομα της συνοικίας αυτής οφείλεται από τις ιστορικές εγκαταστάσεις οπλοστασίου, στρατοπέδων, αποθήκης στρατιωτικού υλικού, τηλεβολοχυτηρίου και οπλοποιείου κατά την διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Το δικό μας Τοπ Χανέ χτίστηκε απο τον Σουλτάνο Σουλεϊμάν Μεγαλοπρεπή, κατά τη διάρκεια μιας σύντομης παραμονής του στην Θεσσαλονικη,τον χειμώνα του 1546 και είναι ίσως έργο του αρχιτέκτονα Σινάν. Πρόκειται για ένα πολύ παλιό σύστημα οχυρώσεων που διαρρυθμίστηκε οριστικά ως οπλοθήκη και κανονιοστάσιο τον 16ο αιώνα. Κάτω από την τοιχοποιία βρέθηκαν πολλά ανακουφιστικά τόξα, μεγάλου πάχους, που χρησίμευαν για την απορρόφηση των κυμάτων της θάλασσας που έφτανε έως εκεί. Στην περιοχή λειτουργούσαν και πολλά βυρσοδεψία. Στην ίδια περιοχή, ο Μέγας Κωνσταντίνος δημιούργησε το Τσερέμπουλο, το τεχνητό λιμάνι που επεκτεινόταν μέχρι τα σημερινά Λαδάδικα και που έδωσε τεράστια ώθηση στην ανάπτυξη της πόλης.

Τα τμήματα του τείχους
Αρχικά αποτελούνταν από τον βόρειο περίβολο με τις δυο στεγασμένες πυλιδες, τον οκταγωνικό πύργο, το εξωτερικό τμήμα του νότιου περιβόλου και τρεις πύλες, βόρεια, νότια και δυτική, από τις οποίες η δυτική ήταν υπόγεια. Αργότερα επεκτάθηκε το νότιο περίβολο για να κατασκευάστουν τρεις πυριτιδαποθήκες που φέρουν επιγραφές με χρονολογία 1741. Την ίδια εποχή πρέπει να κατασκευάστηκαν και οι καμπύλοι τοίχοι, που περιβάλλουν τις αποθήκες και εμφανίζουν όμοια τοιχοδομία με αυτές.

Στο νότιο άκρο του ίδιου περιβόλου αποκαλύφθηκαν ορθογώνιες οχυρωματικές κατασκευές που χρησίμευαν ως προμαχώνες. Στις αρχές του 20ου αιώνα, κατά μήκος της Οδού Μοσκώφ, στο κέντρο του περιβόλου υπήρχαν κτίρια που χρησίμευαν για καταλύματα της φρουράς. Εδώ είχε την έδρα του ο στρατιωτικός διοικητής της πόλης και στεγαζόταν το στρατοδικείο. Το φρούριο του Βαρδαρίου και ο Λευκός Πύργος, αποτελούν τα τελευταία απομεινάρια της παραλιακής οχύρωσης της Θεσσαλονίκης.

Η σημερινή κατάσταση
Σήμερα, το μνημείο είναι αφημένο στην τύχη του, καθώς κανείς δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για τη συντήρηση ή και για την ανάδειξή του. Έκπληξη, προκαλεί το γεγονός πως η αρχαιολογική υπηρεσία επέτρεψε να χτιστεί το κτίριο των δικαστηρίων, ένα κομμάτι του οποίου, "αγκαλιάζει" τα τείχη.

Σε αυτό το ιστορικό σημείο της πόλης, που θα μπορούσε να έχει αναδειχθεί και να το επισκέπτονται τουρίστες από όλο τον κόσμο, σήμερα το μόνο που θα βρείτε είναι ψηλά κτίρια να το περιβάλλουν και παρκαρισμένα αυτοκίνητα να το περικυκλώνουν. Το φρούριο, χαμένο μέσα στη βοή της πόλης, έχει χάσει την αίγλη του, ενώ δεν είναι γνωστό όχι μόνο από τους τουρίστες, αλλά και από τους εκατοντάδες Θεσσαλονικείς που περνούν καθημερινά από το σημείο.

(Με πληροφορίες από το thessalonikiartsandculture.gr)

Πηγή: www.seleo.gr