Έφυγε ήρεμα, στα 102 της χρόνια, έχοντας ζήσει μια ζωή γεμάτη «αγώνες και χαμόγελα», όπως μας είπαν όσοι την ήξεραν καλά. Η Ευθυμία Κιάου, το γένος Γιουλέκα, «έφυγε» λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της Κυριακής.

Μπορεί η ίδια να ήταν εξαιρετικά ταπεινός και ήρεμος άνθρωπος, ωστόσο η διαδρομή της ζωής της μόνο ήσυχη δεν ήταν, καθώς συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία και την πορεία του αριστερού κινήματος στην Ελλάδα τον αιώνα που πέρασε.

Στη Νάουσα, όπου γεννήθηκε, θεωρείται τεράστια ιστορική μορφή. Μέχρι σήμερα μιλούν για την ίδια, την πορεία και τις δράσεις της για τον τόπο της. Την ξέρουν ακόμη και νέα παιδιά, που δεν έτυχε να τη γνωρίσουν ποτέ προσωπικά. Αλλά και όσοι τη γνώρισαν ως παιδιά έχουν να θυμούνται μια σπουδαία γυναίκα, έναν άνθρωπο γλυκό και ήρεμο.

«Ηταν η δασκάλα μας για τα πάντα» μας είπαν. Το πατρικό της σπίτι στη Νάουσα, το σπίτι «στον στραβό πλάτανο της Αγ. Παρασκευής», όπως ήταν γνωστό, στην οδό Δεληδήμου, ήταν πάντα ανοιχτό σε όλους. «Η τρυφερότητα που σε προσέγγιζε θα μας μείνει αξέχαστη. Ηταν άνθρωπος με καρτερία και φερόταν με περισσή στοργικότητα προς όλους» δήλωσαν στην «Εφ.Συν.» άνθρωποι που τη γνώριζαν.

Πρωτότοκη κόρη του Θωμά και της Λένκους (Ελένης) Γιουλέκα, γεννήθηκε το 1914. Στα 18 της ήταν ήδη δασκάλα. Δίδαξε μέχρι τη σύλληψή της το 1946, καθώς αμέσως μετά τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου του Μεταξά έγινε μέλος του ΚΚΕ. «Στο κόμμα τη στρατολόγησε ο πατέρας μου, Περικλής Καλοδίκης, καθηγητής φιλόλογος στη Θεσσαλονίκη, αρχές του ᾽30» εξομολογήθηκε στην «Εφ.Συν.» η Ασπα Μανδηλαρά, σύζυγος του δολοφονηθέντος επί χούντας νομικού Νικηφόρου Μανδηλαρά.

«Ο πατέρας μου ήταν πολιτικός εξόριστος σχεδόν 30 χρόνια και βασανίστηκε πολύ σκληρά. Το γεγονός πως και η Ευθυμία εξορίστηκε και βασανίστηκε και η ίδια, όπως και ο ιδεολογικός της καθοδηγητής -που έτυχε να είναι και πατέρας μου- μας έδεσε στη ζωή» δήλωσε.

Στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής έδρασε από τις γραμμές του ΕΑΜ, καταδικάστηκε από το Εκτακτο Στρατοδικείο Γιαννιτσών το 1946 ως κομμουνίστρια και φυλακίστηκε. Το 1952 αθωώθηκε από το Εφετείο της Θεσσαλονίκης και το 1957 μετακόμισε στην Αθήνα, όταν γύρισε από την εξορία ο σύζυγός της Θωμάς Κιάος (παντρεύτηκαν το 1941), με την προϋπόθεση της υποχρεωτικής παραμονής στην πρωτεύουσα.

Η ίδια ήταν τότε μέλος της ΕΔΑ, υποψήφια βουλευτής στις εκλογές του 1963 και 1964 στον νομό Ημαθίας και συνελήφθη εκ νέου την πρώτη μέρα της δικτατορίας. Εκτοπίστηκε και φυλακίστηκε στη Γυάρο, στις Φυλακές Αλικαρνασσού Κρήτης και στον Ωρωπό, από όπου απολύθηκε το 1972.

Ηταν μέλος του Πανελλαδικού Συνδέσμου Αγωνιστών Εαμικής Εθνικής Αντίστασης και του Συλλόγου Φυλακισθέντων-Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 και από τις πρωτεργάτριες στην ίδρυση της Προοδευτικής Ενωσης Μητέρων Ελλάδας (ΠΕΜΕ), της οποίας διετέλεσε και πρόεδρος μετά τις Αθηνά Παναγούλη -μητέρα του Αλέκου- και Αγα Χαραλαμποπούλου.

Η ΠΕΜΕ εκπροσωπούσε τις μητέρες των εξορισθέντων και φυλακισθέντων κατά τη διάρκεια της χούντας και είχε στόχο να καταγραφεί ορθά η ιστορία της δικτατορίας (διαθέτουν πλούσιο αρχειακό υλικό και όλα τα ονόματα των θυμάτων καθώς και οπτικοακουστικό αρχείο που εκθέτουν στο Πολυτεχνείο κάθε 17 Νοέμβρη).

«Η Ευθυμία ήταν ένας θαυμάσιος άνθρωπος, μια αγωνίστρια με πολλή ευγένεια, χαμηλών τόνων, συνεργάσιμη, διακριτική» μας λέει η Θρασύκλεια Γερακάρη, μέλος και η ίδια της ΠΕΜΕ, 94 ετών σήμερα. «Τη θυμάμαι σαν έναν άριστο άνθρωπο. Μια αγωνίστρια που είχε ταλαιπωρηθεί, βασανιστεί, εξοριστεί ένα σωρό φορές – και αυτή κι ο άντρας της και ο γιος της. Μας έχει σφραγίσει όλες η μνήμη της. Αυτή τη μνήμη την τιμώ και όσο μου μένει να ζήσω ακόμη, θα την τιμώ και θα τη θυμάμαι» συμπληρώνει. Ως έναν υπέροχο άνθρωπο, μια ωραία ιδεολόγο που ξεχώριζε μέσα στο κίνημα χαρακτήρισε την Ευθυμία Κιάου και η Ασπα Μανδηλαρά, 79 ετών σήμερα.

«Ποτέ δεν μιλούσε για τα όσα είχε περάσει. Για τους αγώνες της μαθαίναμε από άλλους, παρ’ όλο που ανήκε σε αυτούς που “έδεσαν τ’ ατσάλι”. Ηταν πολύ απλή, με ανοιχτό μυαλό, προοδευτική ώς το τέλος. Σπάνιος άνθρωπος. Γι’ αυτό και παρόλο που έφυγε πλήρης ημερών, η απώλειά της με έχει ταράξει. Ηταν ενωτική και σπουδαία αγωνίστρια σε όλα της».

«Γνώρισα τη γιαγιά μετά τη “βαρυχειμωνιά”, αφού, όταν γεννήθηκα, είχαν παρέλθει τα χρόνια των πολιτικών διωγμών» δήλωσε στην «Εφ.Συν.» ο εγγονός της, ποιητής και κινηματογραφιστής Θωμάς Κιάος.

«Στη σχέση μας κυριαρχούσε το συναισθηματικό περίσσευμα. Ωστόσο θα θυμάμαι πάντα το σκληρό, γεμάτο πάθος βλέμμα της και την πειθαρχία που είχε στη ζωή της. Τον σταθερό χαρακτήρα της και την αξιοπρέπεια που ακολούθησε σε κάθε βήμα της. Ηταν φεμινίστρια ήδη από τη δεκαετία του ’30 και συνέδεσε απόλυτα σχεδόν στη ζωή της το ατομικό με το συλλογικό. Ηταν η εποχή τέτοια, ήταν και ο χαρακτήρας της. Οταν ένας άνθρωπος πεθαίνει στα 102, “σβήνοντας” απλά από τα γεράματα, τότε μπορούμε να μη μιλάμε απλώς για θάνατο, αλλά για νίκη της ζωής έναντι του θανάτου, μια νίκη στην οποία η γιαγιά μου αφιερώθηκε σε όλη της τη ζωή. Μέχρι και την τελευταία μέρα έπαιρνε την “Αυγή”, την πρωινή εφημερίδα της Αριστεράς».

Η Ευθυμία Κιάου είναι μητέρα του Νίκου Κιάου. Το 1946, όταν συνελήφθη, ήταν έγκυος και απέβαλε από τα βασανιστήρια. Είχε δύο εγγόνια, τη Μαργαρίτα και τον Θωμά. Η πολιτική κηδεία της θα γίνει από το Α’ Νεκροταφείο Αθηνών την Τετάρτη, 9 Μαρτίου 2016 στις 14.00, και η ταφή της την Πέμπτη στις 15.30 από το νεκροταφείο της Νάουσας. Η οικογένεια παρακαλεί αντί για στεφάνια να κατατεθούν χρήματα σε οργανώσεις που υποστηρίζουν πρόσφυγες και μετανάστες.

Το ΚΚΕ με ανακοίνωσή του εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους της.