Του Γιώργου Παυλόπουλου

Παρά τη φρενίτιδα που είχε καταλάβει επί ημέρες την πολιτική σκηνή της Ευρώπης, αλλά και τις αγορές εξαιτίας της ψήφου των Βρετανών υπέρ του Brexit, αναμφίβολα δεν διέλαθε της προσοχής των περισσότερων η προσπάθεια του Ταγίπ Ερντογάν να κλείσει δύο από τις πιο σημαντικές «πληγές» στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας -αφενός με τη Ρωσία και, αφετέρου, με το Ισραήλ και μάλιστα την ίδια ημέρα: την περασμένη Δευτέρα.

Για την ακρίβεια, ο πρόεδρος και αδιαμφισβήτητος ηγέτης της γειτονικής χώρας επιχείρησε να εκμεταλλευτεί με μαεστρία την πολιτική και μιντιακή συγκυρία προκειμένου, σε μια στιγμή που η προσοχή ήταν στραμμένη αλλού, να κάνει υποχωρήσεις, οι οποίες, ειδικά στη μία περίπτωση (της Ρωσίας), μέχρι πριν από λίγο καιρό θα φάνταζαν αδιανόητες.

Ποια ήταν, όμως, η αιτία που οδήγησε τον συνήθως σκληρό και ανυποχώρητο και πολύ συχνά εριστικό Ερντογάν να κάνει αυτή τη στροφή; Ουσιαστικά, δεν ήταν άλλη από τη συνειδητοποίηση μιας πραγματικότητας η οποία τον ξεπερνά και απειλεί να κάνει τόσο τα επιτεύγματα όσο και τις φιλοδοξίες του στάχτη. Με άλλα λόγια, ο σύγχρονος σουλτάνος έδειξε να παίρνει απόφαση πως για να σώσει τον θρόνο του από τις παράλληλες και επικίνδυνες επιθέσεις που δέχεται, θα έπρεπε να βάλει νερό στο κρασί του και να επικεντρώσει την προσοχή του σε ορισμένα μέτωπα. Φυσικά, ακόμη και έτσι, δεν είναι βέβαιο ότι θα τα καταφέρει -ούτε, βεβαίως, ότι θα κατευνάσει τους εχθρούς που έχει δημιουργήσει όλο αυτό το διάστημα, εντός και εκτός συνόρων, οι οποίοι κάθε άλλο παρά λίγοι είναι. Η νέα πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση που σημειώθηκε στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης την Τρίτη ήρθε να «προσγειώσει» απότομα τις ελπίδες που είχαν δημιουργηθεί μια μέρα νωρίτερα, να καταφέρει ένα ακόμη πλήγμα στον ευαίσθητο κλάδο του τουρισμού και να αποδείξει πόσο ευάλωτη είναι η Τουρκία απέναντι σε μια απειλή την οποία, σε μεγάλο βαθμό, εξέθρεψε η ίδια και ο πρόεδρός της: την τρομοκρατία...

ΡΩΣΙΑ
«Κλειδί» η εγκράτεια του Βλ. Πούτιν

Το απόγευμα της Πέμπτης, ο Βλαντιμίρ Πούτιν υπέγραψε στο Κρεμλίνο το διάταγμα για την άρση των κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας. Είχε προηγηθεί η επιστολή με την οποία ο Ταγίπ Ερντογάν του ζητούσε συγγνώμη για την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους, τον περασμένο Νοέμβριο, αλλά και η τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ηγετών, όπου συμφώνησαν στην αποκατάσταση των διμερών σχέσεων. Αν και, προφανώς, η υποχώρηση ανήκει στον Ερντογάν, οι χαμηλοί τόνοι που τήρησε ο Πούτιν μετά το «θερμό επεισόδιο» διευκόλυναν τα μέγιστα αυτή την εξέλιξη. Ο ανταγωνισμός υπέκυψε στη «ρεάλ-πολιτίκ», αλλά δεν εξαφανίστηκε...

ΣΥΡΙΑ
Μεγάλο παζάρι για την τύχη του Ασαντ

Η επαναπροσέγγιση της Άγκυρας με τη Μόσχα και το Τελ Αβίβ εκτιμάται ότι θα έχει επιπτώσεις και στο μέτωπο της Συρίας, όπου ναι μεν οι μάχες δείχνουν να έχουν κάπως κοπάσει, όμως ο εμφύλιος συνεχίζεται χωρίς ορατή ελπίδα τερματισμού. Είναι γνωστό δε ότι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στις προσπάθειες για εκεχειρία και πολιτική λύση είναι η απαίτηση του Ερντογάν (όπως και της συριακής αντιπολίτευσης) για άμεση απομάκρυνση από την εξουσία του Μπασάρ αλ-Άσαντ και το «ξήλωμα» του μπααθικού καθεστώτος της Δαμασκού. Η Ρωσία, από την πλευρά της, φέρεται να απαιτεί διαφορετική διαδικασία. Το παζάρι θα είναι σκληρό.

ΗΠΑ - Ε.Ε.
Η δύσκολη συμβίωση Ερντογάν-Δύσης

Η Τουρκία είναι απολύτως απαραίτητη στη Δύση λόγω της στρατηγικής της θέσης και του γεωπολιτικού ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει, όπως αποδείχθηκε τόσο στις συρράξεις της Μέσης Ανατολής όσο και στο προσφυγικό. Είναι φανερό, όμως, ότι ούτε οι Αμερικανοί ούτε οι Ευρωπαίοι θρέφουν ιδιαιτέρως θερμά αισθήματα για τον Ταγίπ Ερντογάν -για την ακρίβεια, θα προτιμούσαν να μην υπάρχει. Σε κάθε περίπτωση, οι σχέσεις που θα διαμορφωθούν το επόμενο διάστημα ανάμεσα στον πρόεδρο της Τουρκίας, τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. θα αποδειχθούν καθοριστικές για το πολιτικό μέλλον του ίδιου, που έχει αρχίσει να αμφισβητείται έντονα.

ΙΣΡΑΗΛ
Τέλειωσαν (;) τα έξι πέτρινα χρόνια

Χρειάστηκε να περάσουν έξι ολόκληρα χρόνια από το επεισόδιο της 31ης Μαΐου 2010, όταν Ισραηλινοί κομάντος είχαν σκοτώσει εννέα Τούρκους πάνω σε πλοίο που επιχειρούσε να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας, για να φτάσουν Άγκυρα και Τελ Αβίβ σε μία αμοιβαία συμφωνία, η οποία κλείνει επισήμως αυτό το κεφάλαιο. Βάσει αυτής, η Τουρκία θα λάβει -μετά τη συγγνώμη του Μπέντζαμιν Νετανιάχου- αποζημίωση, αλλά και δυνατότητα να προσφέρει υπό όρους βοήθεια στους Παλαιστίνιους της Λωρίδας της Γάζας. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά που δεν γνωρίζουμε ακόμη, μιας και οι δύο χώρες «εμπλέκονται» στη Συρία, το Κουρδικό, την ενέργεια και πολλά άλλα.

ΚΟΥΡΔΙΚΟ
Η μεγαλύτερη απειλή για την Τουρκία

Όσοι γνωρίζουν σε βάθος το Κουρδικό επιμένουν ότι ο Ερντογάν και το τουρκικό κατεστημένο δεν έχουν αντίρρηση στη δημιουργία μιας κουρδικής κρατικής οντότητας στη Μ. Ανατολή, αρκεί να πληρούνται δύο προϋποθέσεις: Αφενός, να είναι εξίσου «συνεργάσιμη» με το καθεστώς που έχει εγκαθιδρύσει ο Μασούντ Μπαρζανί στο βόρειο Ιράκ, μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν και τον de facto διαμελισμό της χώρας. Και αφετέρου, να μην αμφισβητεί, έμμεσα ή άμεσα, την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας. Προφανώς, όμως, ούτε το ΡΚΚ του Οτσαλάν ούτε οι σύμμαχοί του που ελέγχουν τη βόρεια Συρία μπορούν να εγγυηθούν κάτι τέτοιο.