Καλλιτέχνες χωρίς σύνορα για το προσφυγικό...

Παρή Σπίνου 

Η προσφυγική κρίση πέρα από τα ποσοτικά δεδομένα των τεχνοκρατών, την τραγωδία σαν θέαμα των ΜΜΕ, τα...
στερεότυπα για τους «ξένους». Οι καλλιτέχνες επιχειρούν με τα έργα τους να αναδείξουν ένα πολύπλοκο θέμα, να αποκαλύψουν το δράμα μέσα από αφηγήσεις, να κοντραριστούν με προκαταλήψεις, επιδιώκοντας να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη.

Σε αυτή την κατεύθυνση στρέφεται η έκθεση «A World Not Ours» που περιλαμβάνει εγκαταστάσεις, περφόρμανς, φωτογραφίες, φιλμ των Γιάννη Μπεχράκη, Tanja Boukal, Róza El-Hassan, Ninar Esber, Mahdi Fleifel, Μαρίνας Γιώτη, Sallie Latch και άλλων διεθνών καλλιτεχνών.

Εγκαινιάζεται στις 5 Αυγούστου στο Art Space Pythagorion στη Σάμο, σε ένα νησί που βρέθηκε στον πυρήνα της ανθρωπιστικής τραγωδίας στο Αιγαίο.

Επιστρατεύοντας διάφορες μεθόδους, από τον ακτιβισμό και την απευθείας δράση ώς την ποιητική και τη μεταφορά, οι δημιουργοί στοχάζονται γύρω από τα θέματα του εκτοπισμού και του βιώματος της έλλειψης πατρίδας, της διαρκούς ανασφάλειας, της διασποράς και της υπαρξιακής εκκρεμότητας.

«Η επιλογή των καλλιτεχνών έγινε με πολύ συγκεκριμένα κριτήρια και ένα κύριο είναι ότι όλοι τους έχουν μια πολυετή ενασχόληση με το θέμα των προσφύγων, δεν καταπιάστηκαν με αυτό μονάχα λόγω της κρίσης του 2015-16. Επομένως η δουλειά που εκθέτουν είναι αποτέλεσμα μακρόχρονης και εις βάθος έρευνας, επί τόπου εμπλοκής και εμπειρίας από πρώτο χέρι. Τα έργα τους αντικατοπτρίζουν γνήσια ταύτιση, γνώση του θέματος και ειλικρινή κίνητρα και όχι απλά λόγω του ότι το θέμα είναι επίκαιρο και “πουλάει” στα μέσα. Επίσης οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες προέρχονται από τη Μέση Ανατολή ή τη ΝΑ Ευρώπη, από χώρες που βίωσαν από πρώτο χέρι τον πόλεμο, το τραύμα, τον εκτοπισμό και την επισφάλεια», μας λέει η Κατερίνα Γρέγου που επιμελείται την έκθεση έπειτα από πρόταση του ιδρύματος Schwarz.

Εγκατεστημένη εδώ και 10 χρόνια στις Βρυξέλλες, αεικίνητη και δραστήρια η Κατερίνα Γρέγου συνδέει στις εκθέσεις την τέχνη με την πολιτική και την κοινωνία.

Εχει επιμεληθεί το περίπτερο της Δανίας στην 54η Μπιενάλε της Βενετίας, του Βελγίου στην 56η καθώς και την περσινή, 5η Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης.

Τα έργα που θα παρουσιαστούν τώρα στη Σάμο «εμβαθύνουν στο δράμα των προσφύγων από ανθρωπιστική σκοπιά, επισημαίνουν τα περίπλοκα αίτια πίσω από ένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα της εποχής και το θέτουν σε ένα ευρύτερο παγκόσμιο πλαίσιο. Ενας στόχος της έκθεσης είναι επίσης η δημιουργία ενσυναίσθησης - ίσως ένα από τα πράγματα που μπορούν να μας παρακινήσουν σε δράση» τονίζει η ίδια.

Ετσι θα δούμε την οικολογική αρχιτεκτονική μονάδα για προσφυγικούς καταυλισμούς της Σύριας Roza El Hassan, μια ηχητική εγκατάσταση της Sallie Latch -καλλιτέχνις, ακτιβίστρια και εθελόντρια στη Σάμο- με μαρτυρίες μεταναστών στο νησί, την καινούργια φωτογραφική σειρά του Γιώργου Μουτάφη «Europa Europa».

Μια νέα performance της Λιβανέζας Ninar Esber με τίτλο «Τυφλός Φάρος», ένα ερευνητικό project της Tanja Boukal που επισκέφτηκε τη Σάμο και την Τουρκία για να δει από κοντά πώς γίνεται η διακίνηση των προσφύγων, ένα video-σάτιρα των Juice Rap News με θέμα τις εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις και το πολιτικό χάσμα γύρω από το προσφυγικό.



Ρωτάμε την Κ. Γρέγου αν υπάρχουν έργα που μπορεί να σοκάρουν.

«Το θέμα είναι από μόνο του βαθιά ανησυχητικό και δεν χρειάζονται εικόνες που σοκάρουν γιατί ήδη είναι σοκαριστική η στάση όλης της Ευρώπης από μόνη της. Πιο σοκαριστικό δε, είναι το τι περνάνε αυτοί οι άνθρωποι για να ξεφύγουν τον φόβο και τον πόλεμο» μας απαντά και υπογραμμίζει:

«Οι καλλιτέχνες μπορούν να φωτίσουν τις πολυπλοκότητες πίσω από τα σχετικά ζητήματα και δεν βλέπουν τον κόσμο χωρισμένο σε μαύρο ή άσπρο, υπέρ ή κατά, γιατί η αλήθεια είναι πάντα κρυμμένη κάπου ανάμεσα στις γκρίζες ζώνες. Μας υποδεικνύουν τις ίδιες μας τις προκαταλήψεις και ίσως μας οδηγούν σε ένα πνεύμα πιο ανοιχτό, λιγότερο στεγανό και περιχαρακωμένο. Συχνά προσφέρουν μια προοπτική διευρυμένη και πιο κριτική, παρουσιάζοντας τα τρέχοντα γεγονότα υπό ένα πρίσμα διαφορετικό, πιο πολύπλευρο και εμπεριστατωμένο».

Τελικά, τι επιδιώκει να εισπράξει ο επισκέπτης της έκθεσης;

«Μια βαθύτερη κατανόηση ενός πολύ σύνθετου ζητήματος που δυστυχώς υπόκειται συχνά σε μια λαϊκιστική, ρατσιστική ή εθνικιστική ρητορική. Επίσης ελπίζουμε -στον βαθμό του εφικτού, να ευαισθητοποιήσουμε την κοινή γνώμη γύρω από τις διαφορετικές και λιγότερο γνωστές πλευρές αυτής της ανθρωπιστικής κρίσης -της χειρότερης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο-, ιδίως όπως βιώνεται σήμερα στην Ελλάδα. Παρότι οι εκθέσεις σαν αυτήν δεν λύνουν το πρόβλημα, το διατηρούν ζωντανό στον νου μας και συντηρούν την ευαισθησία της κοινής γνώμης ώστε να συνεχιστεί η απαραίτητη δημόσια συζήτηση»...

efsyn.gr