Της Μανταλένας Πίου

Στο προσκήνιο επανέρχεται ο αγωγός αερίου Turkish Stream και το ενδεχόμενο επέκτασής του στην Ελλάδα με τελικό προορισμό την Ιταλία με την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ και του υφυπουργού Ενέργειας Γιανόφσκι Ανατόλι, καθώς η δεύρυνση της ελληνο-ρωσικής ενεργειακής συνεργασίας περιλαμβάνεται ψηλά στην ατζέντα των συνομιλιών που θα έχει σήμερα ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά.

Οι δύο Ρώσοι αξιωματούχοι θα συμμετάσχουν εξάλλου στο ελληνο- ρωσικό ενεργειακό συνέδριο, που πραγματοποιείται σήμερα, στο πλαίσιο του 4ου Ελληνο-Ρωσικού Κονωνικού Φόρουμ και οι τοποθετήσεις τους αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μετά τα νέα δεδομένα που δημιούργησε πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ανοίγει το δρόμο για το γερμανο- ρωσικό πρότζεκτ Nord Stream II, την κατασκευή δεύτερης γραμμής στον υφιστάμενο αγωγό Ρωσίας - Γερμανίας.

Πρόκειται για μία σημαντική αλλαγή στη στάση των Βρυξελλών απέναντι στη Μόσχα, που απειλεί να θέσει στο περιθώριο τα σχέδια για την ευρωπαϊκή πορεία του Turkish Stream, ειδικά αν η ΕΕ επιμείνει στο αίτημα προς τη Ρωσία για διατήρηση του στάτους της Ουκρανίας ως χώρας -τράνζιτ μεταφοράς αερίου.

Μετά από μία μακρά διένεξη με τη Gazprom, κατά την διάρκεια της οποίας οι Βρυξέλλες φαίνονταν έτοιμες να μπλοκάρουν τα σχέδια των Ρώσων για πρόσθετη παροχή φυσικού αερίου στην ΕΕ μέσω εναλλακτικών διαδρομών, η Κομισιόν αποφάσισε να αλλάξει τον κανονισμό για τον αγωγό Οπάλ, με τον οποίο συνδέεται στη Γερμανία ο αγωγός Nord Stream I. Mέχρι σήμερα η Gazprom μπορούσε να χρησιμοποιεί μόνον το 50% της χωρητικότητας του αγωγού, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος της δυναμικότητας του Οπάλ να μένει αχρησιμοποίητο. H Κομισιόν αποφάσισε την άρση της απαγόρευσης ως το 2033, με τον όρο οι ανταγωνιστές της Gazprom να αποκτήσουν πρόσβαση κατά προτεραιότητα σε ποσοστό ως 20% της χωρητικότητας του αγωγού.

Κατά του αναλυτές, η απόφαση δίνει τη δυνατότητα στη Gazprom να προχωρήσει στη δεύτερη γραμμή του Nord Stream I, o oποίος τροφοδοτεί τον αγωγό Οπάλ, που με τη σειρά του μεταφέρει αέριο στο γερμανικό σύστημα και την Τσεχία.

Τροφοδοσία
Η κίνηση της Κομισιόν κατά πολλούς συνδέεται με την προσπάθειά των Βρυξελλών αφενός να εξασφαλίσουν μία συμφωνία Κιέβου- Μόσχας για την ομαλή τροφοδοσία της Ουκρανίας και της υπόλοιπης Ευρώπης με ρωσικό αέριο και αφετέρου να παραμείνει και μετά το 2019 η Ουκρανία χώρα -τράνζιτ για τη μεταφορά ρωσικού αερίου.

Στο πλαίσιο αυτό, το ζητούμενο είναι πώς θα επηρεάσει την ευρωπαϊκή διαδρομή του Turkish Stream, πρότζεκτ το οποίο η Μόσχα προωθεί για την παράκαμψη της Ουκρανίας και για το οποίο μέχρι σήμερα Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον έχουν αντιδράσει έντονα. Βέβαια, οι Βρυξέλλες πλέον θα δυσκολευτούν να πείσουν τόσο τη Ρώμη όσο και την Αθήνα, ότι κρατούν ίσες αποστάσεις απέναντι στον Nord Stream II και τον Turkish Stream, ειδικά όταν έχουν κατηγορηθεί επενειλημμένα ότι «κλείνουν το μάτι στη Γερμανία» τη στιγμή που αντιμετωπίζουν με μεγάλη αυστηρότητα τον άλλο αγωγό. Τις κατηγορίες μάλιστα αυτές τις έχει απευθύνει δημόσια ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο αρμόδιος Επίτροπος Μάρος Σέφκοβιτς επανέλαβε ότι η επέκταση σε ευρωπαϊκό έδαφος του Τurkish Stream πρέπει να είναι σύννομη με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και επέμεινε ότι πρέπει να γίνει μία μεγάλη συζήτηση με τις ΕΕ σε μακροπρόθεσμη προοπτική για τη συνολική κατανάλωση αερίου στην Ευρώπη κλπ, κλπ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι Βρυξέλλες δεν έχουν μεταβάλει τη στάση τους απέναντι στο συγκεκριμένο πρότζεκτ.

Το άλλο μεγάλο ερώτημα είναι αν η «παραχώρηση» των Βρυξελλών στο θέμα του Nord Stream ΙΙ κάμψει την αποφασιστικότητα των Ρώσων για τον Turksish Stream, ειδικά τώρα που έχουν εξασφαλίσει την κατασκευή του πρώτου σκέλους Ρωσίας - Τουρκίας, που αφορά αποκλειστικά στην τροφοδοσία της γειτονικής χώρας, η οποία είναι και η μεγαλύτερη αγορά της περιοχής. Οι Ρώσοι έχουν εξαρχής δηλώσει ότι δεν θα προχωρήσουν στην ευρωπαϊκή επέκταση αν η Ε.Ε., δεν δώσει επίσημες εγγυήσεις ότι θα δεχθεί το ρωσικό φυσικό αέριο, θέση που πρόσφατα επανέλαβε ο κ. Λαβρόφ.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας μετά την ομιλία του στο συνέδριο, συνοδευόμενος από τον Ελληνα ομόλογό του Νίκο Κοτζιά θα μεταβεί στο Βυζαντινό Μουσείο για τα εγκαίνια της έκθεσης «Ερμιτάζ. Πύλη στην Ιστορία». Θα ακολουθήσει κατ' ιδίαν συνάντηση στο υπουργείο Εξωτερικών, κατά την οποία αναμένεται να συζητηθούν θέματα της ευρύτερης ελληνο- ρωσικής συνεργασίας και των διεθνών εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή κλπ. Μετά τη συνάντηση θα υπογραφεί το Πρόγραμμα Διαβουλεύσεων των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας - Ρωσίας για την τριετία 2017-2019, ενώ το απόγευμα ο κ. Λαβρόφ θα αναγορευτεί επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πειραιά.