Ο Μας έφτασε στις 09:26 (τοπική ώρα, 10:26 ώρα Ελλάδας) με μισή ώρα καθυστέρηση στο εφετείο της Καταλονίας, όπου νωρίτερα είχαν συγκεντρωθεί χιλιάδες υποστηρικτές του.

«Ανεξαρτησία, ανεξαρτησία», «Κάτω η ισπανική δικαιοσύνη», «θέλουμε να ψηφίσουμε», φώναζαν οι διαδηλωτές.

Ο Μας και δύο ακόμη πρώην αξιωματούχοι της καταλανικής κυβέρνησης - η αντιπρόεδρος Χοάνα Ορτέγα και η σύμβουλος Παιδείας Ιρένε Ριγάου - κατηγορούνται για τη διοργάνωση ενός δημοψηφίσματος στις 9 Νοεμβρίου 2014 για την ανεξαρτησία της Καταλονίας παρότι η Μαδρίτη δεν το είχε επιτρέψει.

Στο δημοψήφισμα είχαν συμμετάσχει 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι, με το 80% να τάσσεται υπέρ της ανεξαρτητοποίησης της πλούσιας αυτής ισπανικής επαρχίας.

Παρά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ισπανίας, που είχε κρίνει ότι επειδή το θέμα του δημοψηφίσματος αφορά την ενότητα της χώρας δεν μπορεί να συζητηθεί παρά από το σύνολο των Ισπανών, ο Μας προχώρησε στη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος.

Τώρα, αν κριθεί ένοχος, κινδυνεύει να καταδικαστεί σε δεκαετή στέρηση του δικαιώματος να αναλάβει δημόσια ή εκλέξιμη θέση.

Η δίκη, που αναμένεται να διαρκέσει ως την Παρασκευή, αποδεικνύει, σύμφωνα με τους υποστηρικτές του, ότι η ισπανική κυβέρνηση που αψηφά τα βασικά δικαιώματα των Καταλανών, η πλειονότητα των οποίων επιθυμεί τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, αν και είναι διχασμένοι αναφορικά με την ανεξαρτητοποίηση της επαρχίας.

Στη συνέχεια θα διεξαχθεί μια άλλη δίκη, της προέδρου του περιφερειακού κοινοβουλίου Κάρμε Φορκαντέλ, η οποία κατηγορείται επειδή επέτρεψε να διεξαχθεί συζήτηση και ψηφοφορία για την ανεξαρτησία της Καταλονίας στη βουλή.

Οι αυτονομιστές έχουν την πλειοψηφία στο περιφερειακό κοινοβούλιο της Καταλονίας από τον Σεπτέμβριο του 2015.

Καταγγέλλοντας «τη δικαστική παρενόχληση» της Μαδρίτης, υπόσχονται τη διεξαγωγή ενός «πραγματικού» δημοψηφίσματος το αργότερο ως τον Σεπτέμβριο, με ή χωρίς την έγκριση της κεντρικής κυβέρνησης. Αν επικρατήσει το «ναι», τότε θα ξεκινήσουν τη διαδικασία αυτονόμησης.

Από την πλευρά του ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι τονίζει ότι δεν θα διεξαχθεί το δημοψήφισμα αυτό, ενώ έχει δεσμευθεί ότι θα λάβει όλα τα μέτρα για να το εμποδίσει. Προς το παρόν διεξάγει «μια επιχείρηση διαλόγου», η οποία ακόμη δεν έχει αποδώσει καρπούς.