Οι Οικολόγοι Πράσινοι θέτουμε μεταξύ των θεμελιωδών στόχων της πολιτικής μας οπτικής και της κοινωνικής και κινηματικής μας δράσης «την δημιουργία μιας κοινωνίας που θα σέβεται τα ζώα και θα τα αντιμετωπίζει ως αισθανόμενα όντα και όχι ως αντικείμενα και προϊόντα για χρήσεις κατά το δοκούν».

Οι Οικολόγοι Πράσινοι αγωνιστήκαμε και θα αγωνιζόμαστε για τη συνταγματική κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ζώων, ίσως πολύ πιο πέρα και από την νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μεταξύ άλλων, οι μακροχρόνιοι αγώνες μας έφεραν την Ελλάδα να είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη και η δεύτερη παγκοσμίως που απαγορεύει όλα τα ζώα στα τσίρκα, συμβάλλουν σημαντικά στη προσπάθεια απαγόρευσης της αιχμαλωσίας κητωδών στη χώρα μας και κρατούν στην επικαιρότητα το δίκαιο αίτημα της απαγόρευσης της χρήσης πειραματόζωων, της κλωνοποίησης και της παραγωγής γενετικά τροποποιημένα ζώων, της δραστικής αλλαγής των πολιτικών διαχείρισης του κυνηγιού – έως την ολική του απαγόρευση - της κατάργησης της χρήσης ζώων για την παραγωγή γούνας και, εάν όχι σημαντικότερο, της προοδευτικής υιοθέτησης ενός βιώσιμου, μη εντατικού, μοντέλου εκτροφής παραγωγικών ζώων, βασισμένου στην ευζωία και σε ένα καταναλωτικό και διατροφικό παράδειγμα με σημαντικό περιορισμό της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων και την προώθηση υγιεινών φυτικών τροφών.

Τη βάση της σημαντικής και αναπόσπαστης αυτής πτυχής της πολιτικής μας οπτικής, οι Οικολόγοι Πράσινοι την οριοθετούμε στην οικοκεντρική πεποίθηση της Ζωής ως ενιαίας, της ισότιμης αξίας της ζωής όλων των έμβιων όντων, των ίσων δικαιωμάτων τους στη ζωή και στη δυνατότητα ύπαρξης, των φυσικών δικαιωμάτων τους και της συγκεκριμενοποίησης τους ανάλογα με το είδος, σαν όροι απαράβατοι για την αρμονική συνύπαρξη των ειδών, την οικοσυστημική ισορροπία και, εν τέλει, την υγεία του πλανήτη. Κάθε έμβιο ον έχει το δικαίωμα ζωής στο φυσικό του χώρο και το δικαίωμα αναπαραγωγής του σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους, έχει το δικαίωμα ζωής σύμφωνα με το ρυθμό και τις συνθήκες που αντιστοιχούν στο είδος του, δικαιούται φροντίδας, προσοχής και προστασίας από τον άνθρωπο και, εάν εκτρέφεται για την διατροφή του ανθρώπου, πρέπει να στεγάζεται, να τρέφεται, να μεταφέρεται και να θανατώνεται χωρίς πρόκληση πόνου, στιγμιαία και ανώδυνα, δίχως καμιά πρόκληση αγωνίας. Καθολικά δικαιώματα, δίχως σύνορα και δίχως εξαιρέσεις αναφορικά με το πολιτιστικό περιβάλλον, τη θρησκευτική συνείδηση, την παράδοση ή και την κουλτούρα.

Από αυτή την οπτική γωνία, ταχέως διαδιδόμενες πρακτικές στην κοινωνία της εποχής της παγκοσμιοποίησης, που τσαλακώνουν βίαια οικολογική συνείδηση και κεκτημένα με πολυετείς αγώνες στο πεδίο της ευαισθητοποίησης γύρω από την διαχείριση της προστασίας και των δικαιωμάτων των ζώων, όπως εκείνη της περιώνυμης «θρησκευτικής σφαγής» χωρίς αναισθητοποίηση - «χαλάλ» και «κοσέρ» - μας βρίσκουν αδιαμφισβήτητα αρνητικούς και κάθετα αντίθετους στην εφαρμογή τους – νομιμοποιημένης ή μη - στην χώρα μας. Όπως στη Σουηδία, την Ελβετία, την Νορβηγία, την Ισλανδία και την Δανία, όπου απαγορεύονται κατηγορηματικά γιατί «τα δικαιώματα των ζώων προηγούνται της θρησκείας» σύμφωνα και με τον Υπουργό Γεωργίας της τελευταίας.

Για περισσότερο από μια 10ετία οι Ελληνικές κυβερνήσεις φλέρταραν κρυφά με την νομιμοποίηση της «θρησκευτικής σφαγής» χωρίς αναισθητοποίηση δίχως όμως να την αποτολμήσουν. Μεγάλο το στοίχημα σε επίπεδο οικονομικών συμφερόντων αλλά το ίδιο μεγάλη και η αναμενόμενη αντίδραση από μέρους του οικολογικού κινήματος και του κόσμου των φιλοζωικών οργανώσεων και της κοινωνίας των ενεργών, ευαισθητοποιημένων, πολιτών. Και αυτό, γιατί η σφαγή χωρίς αναισθητοποίηση είναι εξαιρετικά οδυνηρή, σχεδόν τρομακτική, καθόσον προκαλεί αβάσταχτο πόνο, φόβο, άγχος και δραματική αγωνία τις τελευταίες στιγμές της ζωής τους.

Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) έχει ήδη εκπονήσει Έκθεση και έχει εκδώσει Γνώμη σχετικά με την ορθή μεταχείριση κατά τη σφαγή βάσει της εκτεταμένης επιστημονικής βιβλιογραφίας στον τομέα αυτό. Η έκθεση αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου που το ζώο εξακολουθεί να έχει τις αισθήσεις του, με κομμένο το λαιμό, τίθενται σοβαρότατα θέματα ευζωίας: «Mε τις κοπές που χρησιμοποιούνται με σκοπό την ταχεία αιμορραγία συνεπάγεται σημαντική βλάβη των ιστών σε περιοχές όπου βρίσκονται οι υποδοχείς του πόνου. Η ταχεία μείωση της αρτηριακής πίεσης που ακολουθεί την απώλεια αίματος γίνεται αισθητή εύκολα από το ζώο που έχει τις αισθήσεις του και εκμαιεύει αγωνία, φόβο και πανικό. Κακές συνθήκες ευζωίας προκύπτουν επίσης όταν ζώα, που έχουν τις αισθήσεις τους, εισπνέουν αίμα λόγω αιμορραγίας μέσα στην τραχεία. Χωρίς αναισθητοποίηση, ο χρόνος μεταξύ της κοπής μέσω των μεγάλων αιμοφόρων αγγείων και της απώλειας των αισθήσεων, όπως συνάγεται από τη συμπεριφορά και την ανταπόκριση του εγκεφάλου, είναι έως και 20 δευτερόλεπτα σε πρόβατα, έως και 25 δευτερόλεπτα σε χοίρους, έως και 2 λεπτά σε βοοειδή και έως 2½ ή περισσότερα λεπτά σε πουλερικά». Συμπερασματικά, η EFSA καταλήγει στην υποχρεωτική αναισθητοποίηση πριν τη σφαγή «λόγω των σοβαρών ανησυχιών για την καλή μεταχείριση των ζώων που συνδέονται με τη σφαγή δίχως αυτή».

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 1099/2009 απαγορεύει τη σφαγή χωρίς αναισθητοποίηση και επιβάλλει την αναισθητοποίηση, στο πλαίσιο της ελαχιστοποίησης της αγωνίας των ζώων και του βαθμού που υποφέρουν, επιτρέποντάς την μόνο υπό πολύ σαφείς προϋποθέσεις και αποκλειστικά για τις θρησκευτικές κοινότητες στην επικράτειά τους. Συγκεκριμένες θρησκευτικές κοινότητες στην Ευρώπη επικαλούνται τις παραδόσεις τους και αιτούν την εξαίρεση των πρακτικών τους από τον Κανονισμό όσον αφορά την αναισθητοποίηση, ενώ συγκεκριμένα Κράτη μέλη τις χρησιμοποιούν για να προωθήσουν άλλα συμφέροντα - συνήθως οικονομικά - όπως εκείνα του τομέα εξαγωγής κρέατος προς χώρες με μεγάλο μουσουλμανικό πληθυσμό, προχωρώντας σε καταστρατήγηση της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας και την ευχέρεια εξαίρεσης από τον Κανονισμό την οποία παρέχει υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι θεωρούμε ότι η χώρα μας οφείλει να λάβει ευδιάκριτες αποστάσεις από πρακτικές αυτού του τύπου και κάθε αίτημα το οποίο τις στηρίζει. Στο πλαίσιο του απόλυτου σεβασμού της πολύπολιτισμικότητας και του δικαιώματος όλων στον αυτοπροσδιορισμό και στην θρησκευτική ελευθερία, θεωρούμε αδιανόητη την έκφραση τους σε βίαιες πρακτικές, αντίθετες στην οικολογική συνείδηση και στις θεμελιώδεις αρχές περί δικαιωμάτων των ζώων. Καταδικάζουμε οποιαδήποτε προσπάθεια καταστρατήγησης της νομοθεσίας της ΕΕ για ευτελείς λόγους οικονομικών συμφερόντων και καλούμε την κυβέρνηση να προχωρήσει στην πλήρη εφαρμογή του Κανονισμού και την αναισθητοποίηση, για όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις, δίχως εξαίρεση και για οποιοδήποτε λόγο, και τους δύο βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ, μέλη μας, να απόσχουν με την οποιαδήποτε ιδιότητά τους από τη στήριξη τυχόν νομοσχεδίων ή και υπογραφή Υπουργικών αποφάσεων νομιμοποίησης της θρησκευτικής σφαγής. Γιατί, εν τέλει, τα δικαιώματα των ζώων προηγούνται της θρησκείας και κάθε θρησκείας, δεν γνωρίζουν σύνορα και, σίγουρα, εξαιρέσεις.

------------------------------

Νομικές επιπλοκές του αιτήματος νομιμοποίησης των πρακτικών «θρησκευτικής σφαγής» στη χώρα μας

(από επιστολή της «COMPASSION in world Farming» στην ελληνική κυβέρνηση το 2013)

1. Αντισυνταγματικότητα. Το αίτημα για μη αναισθητοποίηση παραβιάζει το άρθρο 13. παρ. 4 του Συντάγματος που ορίζει «Κανένας δεν μπορεί, εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, να απαλλαγεί από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων προς το κράτος ή να αρνηθεί να συμμορφωθεί προς τους νόμους». Περαιτέρω με τις αποφάσεις ΣτΕ 4079/76 και 2706/77 ορίζεται ότι «ο οπαδός ορισμένου θρησκεύματος, δεν δύναται, επικαλούμενος τας θρησκευτικάς του πεποιθήσεις, να αρνηθεί την εκπλήρωσιν προς το κράτος υποχρεώσεών του ή την συμμόρφωσίν του προς τους γενικούς νόμους και δη τους αφορώντας εις την παιδείαν, την εθνικήν άμυναν, την δημόσιαν υγείαν, την λειτουργίαν των δημόσιων υπηρεσιών κ.λ.π., έστω και αν ούτος, συμμορφούμενος προς αυτούς, υφίσταται εν τινι μέτρω περιορισμούς εν τη απολαύσει της θρησκευτικής ελευθερίας».

2. Θέμα αντίθεσης με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Αν ετίθετο θέμα παραβίασης θα επικαλούνταν με βάση τα άρθρα 9 και 14 ΕΣΔΑ και συγκεκριμένα το συνδυασμό των δύο άρθρων που αφορά στις έμμεσες διακρίσεις λόγω θρησκείας. Σε ανάλογη υπόθεση (Απόφαση Cha’ are Shalom Ve Tsedek, 27.6.2000) το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) δεν δικαίωσε εβραϊκό σύλλογο που είχε προσφύγει. Δεν υπάρχει νομολογία του Δικαστηρίου που να δικαιώνει αντίστοιχη υπόθεση.

Γιατί δεν στοιχειοθετείται παραβίαση:

Άρθρο 9 ΕΣΔΑ - Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας

1. «Παv πρόσωπov δικαιoύται εις τηv ελευθερίαv σκέψεως, συvειδήσεως και θρησκείας, τo δικαίωμα τoύτo επάγεται τηv ελευθερίαv αλλαγής θρησκείας ή πεπoιθήσεωv, ως και τηv ελευθερίαv εκδηλώσεως της θρησκείας ή των πεπoιθήσεωv μεμovωμέvως, ή συλλoγικώς δημoσία ή κατ' ιδίαv, δια της λατρείας, της παιδείας, και της ασκήσεως τωv θρησκευτικώv καθηκόvτωv και τελετoυργιώv».

2. «Η ελευθερία εκδηλώσεως της θρησκείας ή τωv πεπoιθήσεωv δεv επιτρέπεται vα απoτελέση αvτικείμεvov ετέρωv περιoρισμώv πέραv τωv πρoβλεπoμέvωv υπό τoυ vόμoυ και απoτελoύvτωv αvαγκαία μέτρα, εv δημoκρατική κoιvωvία, δια τηv δημoσίαv ασφάλειαv, τηv πρoάσπισιv της δημoσίας τάξεως, υγείας και ηθικής, ή τηv πρoάσπισιv τωv δικαιωμάτωv και ελευθεριώv τωv άλλωv».

Η θρησκευτική ελευθερία με βάση την ΕΣΔΑ δεν είναι απεριόριστη όσον αφορά στην εκδήλωσή της (στις μορφές εκδήλωσης ανήκουν και οι τελετουργικές σφαγές) αλλά υπόκειται σε περιορισμούς.

Έτσι στην συγκεκριμένη περίπτωση ο περιορισμός που επικαλούμεθα:

α) προβλέπεται από το νόμο: το επίδικο μέτρο να έχει βάση στο εσωτερικό/και κοινοτικό εδώ δίκαιο,

β) εξυπηρετεί θεμιτό κατά την Σύμβαση σκοπό: εδώ λ.χ. προάσπιση υγείας: τελετουργικές σφαγές ζώων.

γ) είναι αναγκαίο σε μία δημοκρατική κοινωνία διότι είναι σύμφωνο με την αρχή της αναλογικότητας: (Αναλογικότητα περιοριστικού μέτρου: δίκαιη ισορροπία ανάμεσα σε περιοριστικό μέτρο και επιδιωκόμενο σκοπό). Εδώ: Περιοριστικό μέτρο: απαγόρευση. Επιδιωκόμενος σκοπός: σεβασμός της ευζωίας των ζώων.

Στο άρθρο 9 (σε συνδυασμό με το άρθρο 14) υπάγονται οι έμμεσες διακρίσεις. Επιτροπή και Δικαστήριο έχουν αντιμετωπίσει αρνητικά τα σχετικά ζητήματα για τους εξής λόγους: α) οι έμμεσες διακρίσεις δεν έχουν σαφές νομικό έρεισμα στο κείμενο της ΕΣΔΑ και γι΄αυτό το λόγο δεν δεσμεύουν τα κράτη,

β) όταν πρόκειται για κανόνες ουδέτερους, γενικής εφαρμογής, σπανίως το δικαστήριο αναγνωρίζει εξαιρέσεις από την τήρησή τους (μόνο στους αντιρρησίες συνείδησης υπάρχει σχετική νομολογία που τους δικαιώνει),

γ) το άρθρο 9 φαίνεται ότι προορίζεται πρώτιστα για την αντιμετώπιση των άμεσων και σοβαρών προσβολών της θρησκευτικής ελευθερίας.

Ως εναλλακτική λύση προτείνουμε την εισαγωγή κρέατος από άλλες χώρες, χωρίς να χρειαστεί η Πολιτεία να εξετάσει αναγκαίες μεθόδους για τη συγκράτηση των ζώων που θα σφαχθούν χωρίς αναισθητοποίηση, την εκπαίδευση των εργαζομένων των σφαγείων, τη σωστή εφαρμογή του συγκεκριμένου τρόπου σφαγής, κλπ. Αναγνωρίζουμε ότι με αυτό τον τρόπο μετατοπίζεται το πρόβλημα αλλού, αλλά θεωρούμε ότι είναι σημαντικό να βασιστεί η Ελληνική Πολιτεία στο Άρθρο 26, Κεφάλαιο VII του Κανονισμού 1099/2009 για ένα νέο ξεκίνημα ως προς την αντιμετώπιση των ζώων στη χώρα μας.