«Ιστορική στροφή ή φτηνό προεκλογικό παιχνίδι;», αναρωτιόταν χθες το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel προσπαθώντας να ερμηνεύσει το σκεπτικό πίσω από την επίμαχη δήλωση της Μέρκελ πως «η Ευρώπη πρέπει να πάρει την τύχη της στα δικά της χέρια», αφού οι ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ και η Βρετανία μετά το Brexit δεν είναι πλέον αξιόπιστοι εταίροι. Πολλώ δε μάλλον όταν τα λόγια της καγκελαρίου ακολουθούν αλληλοαντικρουόμενες δηλώσεις ακόμα και εντός του κυβερνητικού στρατοπέδου.

Χθες, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις λέγοντας ότι «η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ είναι μία ένθερμη ατλαντίστρια που πιστεύει ότι το σωστό είναι να αναδείξει τις διαφορές στις σχέσεις της Γερμανίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες ώστε αυτές να διατηρηθούν σε υγιές επίπεδο».

Λίγο αργότερα όμως, η καγκελάριος, μιλώντας σε ένα συνέδριο για την αειφόρο ανάπτυξη στο Βερολίνο, επανέλαβε ουσιαστικά όσα είχε πει την Κυριακή, τονίζοντας ότι η Ε.Ε. και η Γερμανία δεν μπορούν πια να επαναπαύονται πλήρως στους συμμάχους τους.

Αποκλίνοντας ωστόσο από τη γραμμή (;) της Μέρκελ, ο υπουργός Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ, ο οποίος ανήκει επίσης στο Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα, τόνισε χθες ότι οι σχέσεις Γερμανίας - ΗΠΑ στον τομέα της ασφάλειας είναι «εξαιρετικές» και τα κοινά συμφέροντα με τη Βρετανία σημαίνουν πως η αποχώρησή της από την Ευρωπαϊκή Ενωση θα πρέπει να έχει όσο το δυνατόν μικρότερη επίδραση στη συνεργασία για την ασφάλεια.

Σε ανάλογο ύφος η Βρετανίδα υπουργός Εσωτερικών Αμπερ Ραντ τόνισε σε συνέντευξή της στο ΒΒC ότι η χώρα της θέλει να διατηρήσει μια «βαθιά και ειδική συνεργασία» με την Ε.Ε. μετά το Brexit. «Φεύγουμε από την Ευρωπαϊκή Ενωση, όχι από την Ευρώπη», είπε χθες και η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι σε προεκλογική συγκέντρωση στο Λονδίνο.

Φαίνεται πάντως ότι οι δηλώσεις της Μέρκελ έπιασαν εξαπίνης τους Σοσιαλδημοκράτες, καθώς ούτε αυτοί αντέδρασαν ομόφωνα. Από τη μια μεριά, η γενική γραμματέας του SPD Καταρίνα Μπάρλεϊ επέκρινε την καγκελάριο λέγοντας «δεν αποτελεί τέχνη το να βρίζεις τον Τραμπ σε μια μπιραρία».

Από την άλλη όμως, ο υποψήφιος καγκελάριος του SPD Μάρτιν Σουλτς αποδείχτηκε «βασιλικότερος» της Μέρκελ. «Ο Τραμπ είναι ένας πρόεδρος που θέλει να ταπεινώνει τους άλλους και εμφανίζεται ως αυταρχικός ηγέτης», δήλωσε την Κυριακή σε συνέντευξή του στο κρατικό κανάλι ARD, τονίζοντας ότι «η καλύτερη απάντηση στον Τραμπ είναι περισσότερη Ευρώπη».

«Οι ενέργειες του Τραμπ έχουν κάνει τη Δύση λίγο πιο αδύναμη», είπε χθες στην ίδια γραμμή ο -επίσης Σοσιαλδημοκράτης- υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. Κατήγγειλε τις ΗΠΑ ότι «θεωρούν πως το να επιβάλλουν τα εθνικά τους συμφέροντα είναι σημαντικότερο από τη διεθνή τάξη» και επανέλαβε σαν αντίλαλος της Μέρκελ ότι «η Ευρώπη αποκτά έναν νέο ρόλο».

«Η στάση της Μέρκελ αποδεικνύει ότι η εξωτερική και ευρωπαϊκή πολιτική αποτελεί σημαντικό θέμα στην προεκλογική εκστρατεία», ανέλυε το Spiegel, σχολιάζοντας ότι ενώ ο Σουλτς και το SPD προσπαθούν να διαφοροποιηθούν από τη Μέρκελ ή να προηγηθούν αυτής σε διάφορα ζητήματα, τελικά «ακολουθούν την ουρά της».

Αλλά, πέραν των δεδομένων εσωτερικών προεκλογικών παιχνιδιών, τα λόγια της Μέρκελ σηματοδοτούν όντως στροφή στις ευρωατλαντικές σχέσεις; Αυτό φαίνεται να πιστεύουν αρκετοί αναλυτές στις ΗΠΑ.

Αρθρα στους New York Times και στην Washington Post, μεταξύ άλλων, έκαναν λόγο για «τέλος εποχής» και επέρριπταν την ευθύνη στην απερισκεψία και τον απομονωτισμό του Ντόναλντ Τραμπ.

«Αυτή η στιγμή καθορίζει μια ολόκληρη εποχή», έγραψε στο τουίτερ ο πληροφοριοδότης Εντουαρντ Σνόουντεν σχολιάζοντας τις δηλώσεις της Γερμανίδας καγκελαρίου ως εξωτερικός και ίσως πιο αντικειμενικός παρατηρητής. Ποια εποχή όμως και ποια Ευρώπη;

Μια δηκτική ερώτηση - απάντηση δίνει η Tageszeitung. «Η καγκελάριος Μέρκελ επικαλείται την ενότητα της Ευρώπης για να απελευθερωθεί από τις ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ. Αλλά ποια Ευρώπη εννοεί η καγκελάριος;», αναρωτιόταν η αριστερή γερμανική εφημερίδα. «Μοιάζει να αντιλαμβάνεται μόνο την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης, όχι όμως και την κοινωνική και την οικονομική. Το αποδεικνύει το παράδειγμα της Ελλάδας».