Κυρία Υπουργέ,

Κυρία Υφυπουργέ,

Μετά την αναστολή λειτουργίας των Λυκείων στη Θεσσαλονίκη και Σέρρες, σήμερα ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε την αναστολή λειτουργίας Γυμνασίων και Λυκείων σε όλη τη Χώρα. Και όμως, μόλις χθες κα Υπουργέ σε συνέντευξή σας (βλ. site ΥΠΑΙΘ) αναφέρατε ότι οι αντιπολιτευόμενοι κινδυνολογούν αφού τα σχολεία που είναι κλειστά αποτελούν το 0,6 % του συνόλου (78 σχολεία σε σύνολο 14.000). Ακόμη και στα σχολεία των “κόκκινων” περιοχών Κοζάνης και Καστοριάς οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι έδειξαν το ίδιο ποσοστό προσβολής (0,6%).

Δεν γνωρίζουμε τί άλλαξε από εχθές μέχρι σήμερα το πρωί, αλλά σίγουρα, έχουν παρέλθει σχεδόν δύο μήνες από τη δημοσίευση του  επικαιροποιημένου ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ που εξέδωσε στις 14 Σεπτεμβρίου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) σε συνεργασία με την UNESCO και τη UNICEF (σε αντικατάσταση της προηγούμενης έρευνας του Μαΐου 2020) με τίτλο «Μελέτη για τα μέτρα δημόσιας υγείας στα σχολεία, στο πλαίσιο του COVID-19».

Ως βασικές αρχές για την αντιμετώπιση και την ελαχιστοποίηση της μετάδοσης του SARS-COV-2  στα σχολεία, αναφέρονται τα εξής:

1.    Διασφάλιση της συνέχειας της ασφαλούς, επαρκούς και κατάλληλης εκπαίδευσης και κοινωνικής μάθησης και ανάπτυξης των παιδιών.

2.    Ελαχιστοποίηση του κινδύνου μετάδοσης του SARS-CoV-2 εντός των σχολικών δομών μεταξύ παιδιών, δασκάλων και λοιπού προσωπικού.

3.    Προστασία από το ενδεχόμενο να λειτουργήσουν τα σχολεία ως εστίες υπερμετάδοσης  του SARS-COV-2 εντός της κοινότητας.

4.    Διασφάλιση ότι τα μέτρα δημόσιας υγείας που λαμβάνονται στα σχολεία ενσωματώνονται και υποστηρίζουν τα ευρύτερα μέτρα που εφαρμόζονται στην κοινότητα.

 

Στον Πίνακα 1 στη 2^η σελίδα, παρουσιάζονται οι συστάσεις για τη λειτουργία των σχολείων, σε σχέση με τα επίπεδα της μετάδοσης του ιού στη κοινότητα.

Στις ερωτήσεις / απαντήσεις του Π.Ο.Υ. στην επίσημη ιστοσελίδα του, που επικαιροποιήθηκαν στις 18 Σεπτεμβρίου, σε ερώτηση σχετικά με το ρόλο του παιδιού στη μετάδοση του ιού, αναφέρεται το μνημειώδες, «is not yet fully understood»…(!!!) ενώ αναφέρεται ρητώς ότι ο ρυθμός μετάδοσης μεταξύ εφήβων ενδέχεται να είναι μεγαλύτερος απ΄ ότι στα μικρότερα παιδιά και τέλος, ότι η επανέναρξη των σχολείων εν καιρώ COVID-19 μπορεί να έχει μια μικρή σχέση με την ευρύτερη μετάδοση στην κοινότητα, αλλά και πάλι ούτε αυτό είναι «fully understood»…!

Δεν περιμένουμε από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ να έχει γνώσεις επιδημιολογίας, αλλά είναι προφανές πως όταν αναφέρεται σε “σχολεία” και “μαθητές” θα έπρεπε να υπάρχει μια στοιχειώδης διάκριση μεταξύ νηπίων και εφήβων. Πόσο μάλλον ενηλίκων. Τόσο ως βιολογικών οργανισμών, όσο και εξαιτίας της διαφορετικής κοινωνικής τους συμπεριφοράς, έστω και χωρίς τα φαινόμενα να είναι “fully understood”…!!! Η σημερινή εξαγγελία του πρωθυπουργού μοιάζει να είναι πιο κοντά στη κοινή λογική και μάλιστα προς τη μεριά της ασφάλειας, αφού και οι μαθητές των Γυμνασίων αντιμετωπίζονται ως “έφηβοι”. Και προφανώς όχι μόνο για το λόγο αυτό.

Οι Υπουργικές αποφάσεις που αναφέρονται στη λειτουργία των σχολείων στην περίοδο πανδημίας είναι αδύνατο να εφαρμοστούν στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση στο σύνολό της. Το να “αποφεύγουν οι μαθητές να αλλάζουν τάξη και καθηγητές” ίσως μπορεί να εφαρμοστεί μερικώς στα Δημοτικά, αλλά όχι στα Γυμνάσια και σε καμία περίπτωση στα Λύκεια. Ειδικά στα ΕΠΑ.Λ., οι μαθητές παρακολουθούν μαθήματα ειδικότητας και μαθήματα Γενικής Παιδείας σε διαφορετικά τμήματα (μαθητική σύνθεση) και σε διαφορετικές αίθουσες. Ανάλογη είναι η κατάσταση και στα ΓΕΛ. Ως προς του Εκπαιδευτικούς, αυτοί εναλλάσσονται κάθε μέρα πολλές φορές σε πολλά τμήματα.

Το πρόβλημα φάνηκε καθαρά στα κρούσματα που είχαμε στη Θεσσαλονίκη. Η επιβεβαίωση του μοριακού τεστ φερόταν σε γνώση του σχολείου έως και τρείς μέρες μετά τη νόσηση. Όταν γινόταν ιχνηλάτηση του κρούσματος για το διάστημα των 48 ωρών πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων του μαθητή, η υπόθεση αφορούσε ήδη στο ένα τέταρτο του πληθυσμού των μαθητών και των καθηγητών. Και μέχρι το αποτελέσματα του τεστ να έρθει σε γνώση του σχολείου, οι μαθητές αυτοί είχαν έρθει σε επαφή με όλους τους άλλους, το ίδιο και οι εκπαιδευτικοί. Πρακτικά, μετά την εμφάνιση ενός και μόνο επιβεβαιωμένου κρούσματος σε κάθε σχολείο, η κατάσταση απέβη πραγματικά ανεξέλεγκτη.

Επιπλέον, τα εσπερινά σχολεία στα οποία φοιτούν σε συντριπτικό ποσοστό ενήλικοι, όπως και τα ΣΔΕ, δεν “αναγνωρίστηκαν” ως μία ξεχωριστή ενότητα επιδημιολογικά και δεν δόθηκαν ειδικές εντολές, αλλά οι μαθητές τους αντιμετωπίστηκαν με τους ίδιους όρους που ίσχυσαν για τα παιδιά, τους εφήβους και τα νήπια.

Είναι θέση μας ότι Εκπαίδευση και Παιδεία δεν μπορεί να δίνεται “εξ’ αποστάσεως”. Στο σχολείο δεν παρέχονται μόνο “γνώσεις”. Σε καιρό πανδημίας όμως, προέχει η υγεία των πολιτών συνολικά και η “εξ’ αποστάσεως” μάθηση αποτελεί τη μόνη δυνατή διέξοδο, περιορισμένη μόνο στο “γνωστικό αντικείμενο” και αποκομμένη αναγκαστικά (και προσωρινά) από το παιδαγωγικό κομμάτι της εκπαίδευσης. Είναι αποδεκτή για το μικρότερο χρονικό διάστημα που επιβάλλουν οι λόγοι ανωτέρας βίας.

Ωστόσο, τα ΕΠΑΛ έχουν την ιδιαιτερότητα να προσφέρουν εργαστηριακή εκπαίδευση στους μαθητές τους. Όσο μπορεί να διδαχθεί η φυσική αγωγή (ποδόσφαιρο, ομαδικά και ατομικά αθλήματα, κλπ) με ...παρακολούθηση αγώνων από τον καναπέ, άλλο τόσο μπορεί να υποκατασταθεί η άσκηση των μαθητών στα εργαστήρια με οποιασδήποτε μορφής “εξ’ αποστάσεως παρουσίαση”. Είναι ανάγκη να διδαχθούν τα εργαστηριακά μαθήματα δια ζώσης το συντομότερο δυνατό, ακόμη και πριν από την διδασκαλία των θεωρητικών μαθημάτων. Ανάλογη ρύθμιση έχει προβλέψει το υπουργείο για τους τελειοφοίτους των Πανεπιστημίων. Επιφυλασσόμαστε για εξειδικευμένες προτάσεις.

 

Αντίθετα θέλουμε να σημειώσουμε τον έντονο προβληματισμό μας για τη συνέχιση λειτουργίας των εκπαιδευτικών δομών Ειδικής Αγωγής.

Στα ΕΝΕΕΓΥΛ, οι μαθητές/τριες του Λυκείου ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα των νεαρών ατόμων, μεγάλοι έφηβοι και ενήλικοι. Οι μαθητές/τριες του Γυμνασίου έχουν τεράστια δυσκολία να πειθαρχήσουν στη χρήση της μάσκας. Λόγω της ιδιαιτερότητας των δομών αυτών, Εκπαιδευτικοί Λειτουργοί και Βοηθητικό προσωπικό έρχονται σε άμεση επαφή με τους μαθητές. Και για τους τρείς αυτούς λόγους είμαστε κάθετα αντίθετοι με την εξαίρεση των ΕΝΕΕΓΥΛ από την αναστολή λειτουργίας των σχολείων.

Στα ΕΕΕΕΚ, η κατάσταση είναι ακόμη δυσκολότερη. Οι μαθητές με βαριές μορφές αυτισμού ή επιληψίας είναι αδύνατο να φορέσουν μάσκα, πνίγονται. Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να βήξουν στο εσωτερικό του αγκώνα. Μεγάλο ποσοστό (60% περίπου) είναι καθηλωμένοι σε αμαξίδια. Δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν, ούτε να πλύνουν τα χέρια τους και μόλις τους τα πλύνει το προσωπικό τα βάζουν κατευθείαν στο στόμα. Έχουν αυξημένη νοσηρότητα σε πλήθος άλλων παθήσεων. Η παραμονή τους στο σπίτι όχι μόνο επιβάλλεται για την διασφάλιση της υγείας τους, αλλά υποστηρίζεται και από το κράτος ανεξάρτητα από την πανδημία. Οι γονείς των παιδιών αυτών δικαιούνται ειδικής άδειας 22 ημερών επιπλέον κάθε άλλης άδειας. Η λειτουργία των ΕΕΕΕΚ κάτω από αυτές τις συνθήκες αποτελεί πραγματικά εγκληματική ενέργεια κατά των μαθητών/τριών αυτών. Αλλά και οι εκπαιδευτικοί και το λοιπό προσωπικό των ΕΕΕΕΚ εκτίθενται σε τεράστιο κίνδυνο, αυτοί και οικογένειές τους, κίνδυνο που δεν είναι συμβατός με τα καθήκοντα του λειτουργήματός τους. Τα σχολεία αυτά σε περίοδο κορωνοϊού αποτελούν πραγματική υγειονομική βόμβα! Για όλους αυτούς τους λόγους είμαστε κάθετα αντίθετοι με την εξαίρεση των ΕΕΕΕΚ από την αναστολή λειτουργίας των σχολείων.

Αναγνωρίζουμε ότι το φαινόμενο που καλείται να αντιμετωπίσει το Υπουργείο είναι πρωτόγνωρο. Δεν περιμένουμε να γνωρίζει τα πάντα. Όμως δεν θα έβλαπτε λίγο λιγότερη έπαρση και σιγουριά, ηπιότεροι τόνοι και χρήση του κοινού νου, εκεί που η επιστήμη δεν δίνει σαφείς απαντήσεις και τα προβλήματα είναι τρέχοντα και πρέπει επιτακτικά να δοθούν λύσεις. Σε τέτοιες συγκυρίες η συναίνεση είναι καλή πρακτική.

Για να αντιμετωπιστούν οι παραπάνω προκλήσεις, με την βεβαιότητα ότι δεν θα απαλλαγούμε σύντομα από την τρέχουσα δυσκολία και για να προετοιμαστούμε για επόμενα στάδια διαφορετικών επιπέδων επιτήρησης,

 

 

Ζ η τ ά μ ε

 

-   Παροχή του απαραίτητου εξοπλισμού σε σχολεία, μαθητές και εκπαιδευτικούς για την εξ΄ αποστάσεως μάθηση.

-   Έναρξη λειτουργίας των Εργαστηρίων των ΕΠΑΛ, εκ περιτροπής, για τη διδασκαλία μόνο των εργαστηριακών μαθημάτων, μόλις το επιτρέψουν οι επιδημιολογικές συνθήκες και ανεξάρτητα από τη διδασκαλία των θεωρητικών μαθημάτων που μπορεί να εξακολουθούν να γίνονται εξ’ αποστάσεως για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

-   Αναστολή λειτουργίας των ΕΝΕΕΓΥΛ και εξ’ αποστάσεως μάθηση στο μέτρο του δυνατού.

-   Αναστολή λειτουργίας των ΕΕΕΕΚ.

-   Ειδικές ρυθμίσεις λειτουργίας των εσπερινών σχολείων και ΣΔΕ, με παροχή και διευκολύνσεων απουσιών λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι ενήλικες, γονείς, συνοικούν και φροντίζουν υπερήλικες, κινούνται σε διαφορετικά περιβάλλοντα εργασίας και ταυτόχρονα το βράδυ συγχρωτίζονται στο σχολείο, κλπ.

-   Μαζικά τεστ σε όλους τους μαθητές και εκπαιδευτικούς που μπαίνουν σε καραντίνα σαν άμεσες επαφές ενεργού κρούσματος COVID-19 ή φορέα του SARS-CoV-2.

 

Επιφυλασσόμαστε για εξειδίκευση των προτάσεων.